W dniu 18 tycznia 2006 roku, Komisja Eropejska (KE) przyjęła propozycję dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie oceny zagrożenia powodziowego i zarządzania nim.
W RDW nie został wyznaczony cel dotyczący zapobiegania powodziom, chronieniu przed nimi oraz łagodzeniu ich skutków. Proponowana dyrektywa w sprawie oceny zagrożenia powodziowego i zarządzania nim ma na celu ograniczenie zagrożenia powodziowego i zarządzanie tym zjawiskiem. Włączenie tego wniosku w ramy RDW umożliwi uproszczenie procedur organizacyjnych i administracyjnych, ponieważ uwzględnia on obowiązujący podział na obszary dorzeczy zgodnie z zapisami RDW. Oznacza to, że wszelkie działania w celu przeciwdziałania i zminimalizowania zagrożenia powodziowego powinny być elementem planów gospodarowania wodami dorzecza dla poszczególnych rzek, a także że w obu przypadkach będziemy mieli do czynienia z tymi samymi organami, które przejmą te obowiązki. Ponadto, synchronizacja harmonogramów przewidzianych w nowym wniosku z harmonogramami wdrażania ustanowionymi uprzednio w RDW pozwoli na zwiększenie skuteczności działań. W proponowanej dyrektywie podkreśla się potrzebę koordynacji wszelkich działań podejmowanych w ramach polityki wodnej z pozostałymi strategiami wspólnotowymi dla zapobiegania powodziom i minimalizowaniu ich skutków. Polityka w dziedzinie badań naukowych oraz polityka regionalna z wykorzystaniem funduszy strukturalnych, w szczególności Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i wspólnej polityki rolnej, przy zastosowaniu zasad oddzielenia płatności od produkcji oraz wzajemnej zgodności, tworzą pakiet działań, który pownien być skuteczniejszy, niż same tylko działania dotyczące obszarów wodnych.
Celem proponowanej dyrektywy jest ograniczenie zagrożeń dla zdrowia ludzkiego, środowiska, infrastruktury i mienia powstających na skutek powodzi oraz zarządzanie tymi zagrożeniami. Dyrektywa zawiera propozycje trzystopniowych rozwiązań objmujących przeprowadzenie wstępnej oceny zagrożenia powodziowego dla wyznaczenia obszarów, na których występuje znaczne zagrożenie powodziowe, a następnie sporządzenie mapy zagrożenia powodziowego tych obszarów dorzecza, obejmującej obszary nadbrzeżne przylegające do dorzecza oraz opracowania planów zarządzania.
W proponowanej dyrektywie wskazuje się na konieczność koordynacji działań w obrębie dorzeczy obejmujących terytorium kilku państw członkowskich i państw trzecich, koordynację z przepisami RDW oraz udział społeczeństwa na każdym etapie działań. Państwa członkowskie mają znaczną elastyczność w zakresie określania wymaganego poziomu ochrony, środków służących osiągnięciu tego poziomu oraz harmonogramu realizacji planów zarządzania zagrożeniem powodziowym.
W ramach prac dla przygotowania oceny oddziaływania proponowanej dyrektywy wykonano m.in. dwa opracowania dla oszacowania typów i skali kosztów i zysków związanych z zarządzaniem zagrożeniem powodziowym:
"Evaluation of the impacts of floods and associated protection policies" („Ocena skutków powodzi i związane z tym polityki ochrony”), zrealizowane przez Office International de l’Eau and Ecologic. Raport dostępny na sronie:
http://ec.europa.eu/environment/water/flood_risk/pdf/floodsfinal_mainreport.pdf
"The impacts of coastal flooding, flood mapping and planning" (“Skutki powodzi w rejonach przybrzeżnych, mapy powodziowe I planowanie”) wykonane przez Water Research Centre (WRC) plc. Raport dostępny na stronie: http://ec.europa.eu/environment/water/flood_risk/pdf/wrc_report.pdf
Proponowana dyrektywa jest przedmiotem procedury współdecyzji, co oznacza, że jest ona przedmiotem negocjacji z udziałem Parlamentu Europejskiego, Rady Ministrów, aż do uzgodnienia wspólnego tkestu, z uwzględnieniem opinii Komitetu Regionów oraz Europejskiego Komitetu Społeczno-Ekonomicznego.
Poniżej, przedstawione s główne etapy prac nad proponowaną dyrektywą:
Dnia 13 lutego 2006 r. Rada, działając na podstawie art. 175 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, postanowiła zasięgnąć opinii Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie oceny zagrożenia powodziowego i zarządzania nim
17 maja 2006 r. Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) przedstawił opinię w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie oceny zagrożenia powodziowego i zarządzania nim:
EKES z zadowoleniem przyjął wniosek Komisji Europejskiej (KE) dotyczący dyrektywy w sprawie zagrożenia powodziowego, szczególnie że obejmuje on metodologię i instrumenty stworzone na mocy RDW. Dzięki uwzględnieniu w planie gospodarowania wodami w dorzeczu map i planów zagrożenia powodziowego, uregulowane zostają wszystkie działania związane z zarządzaniem śródlądowymi szlakami wodnymi oraz obszarami nadbrzeżnymi przylegającymi do dorzeczy.
Skuteczność działań zależy w dużej mierze od wstępnej oceny sytuacji panującej w dorzeczu oraz otaczających obszarach nadbrzeżnych, w szczególności na obszarach występowania zwiększonego zagrożenia powodziowego.
W opinii wskazano m.in., że:
- należy skoncentrować się na działaniach służących zapobieganiu negatywnym skutkom powodzi, co obejmuje wszelkie dostępne środki informowania i udziału społeczeństwa. Należy dołożyć szczególnych starań, aby środki na ten cel przewidziane w zapisach RDW oraz we wniosku dotyczącym dyrektywy w sprawie zagrożenia powodziowego zostały uwzględnione w planach gospodarowania wodami w dorzeczu. Mechanizmy udziału społecznego powinny obejmować etap opracowywania planów zarządzania zagrożeniem, jak i etap sporządzania wstępnych ocen.
- należy rozszerzyć zakres planu zarządzania zagrożeniem powodziowym i map zagrożenia powodziowego, proponowanych we wniosku. Klasyfikacja dorzeczy, w których występuje znaczne zagrożenie powodziowe powinna wiązać się zarówno z ustaleniem priorytetowych działań (i odpowiednich środków na ich realizację), jak i kryteriów, jakie należy spełnić w celu ograniczenia kosztów i zwiększenia korzyści dla ludności. Działania te powinny umożliwić zintegrowany i zrównoważony rozwój na obszarach zalewowych.
W opinii stwierdzono ponadto, że:
- zaproponowane we wniosku zastosowanie metodologii RDW sprzyja włączaniu planów zarządzania zagrożeniem powodziowym do planów gospodarowania wodami w dorzeczu, co stanowi gwarancję odpowiedniego planowania działań na całej długości dorzecza, jak również zgodności i odpowiedniej koordynacji działań podejmowanych przez właściwe władze na różnych szczeblach (lokalne, państwowe, transgraniczne);
- włączenie zarządzania zagrożeniem powodziowym w ramy RDW odpowiada też założeniu, że powodzie stanowią naturalne i normalne zjawisko w systemach wód rzecznych i obszarów nadbrzeżnych;
- proponowane przepisy dotyczące opracowywania wstępnych ocen zagrożenia powodziowego pomogą w naukowym opracowaniu planów zarządzania zagrożeniem powodziowym;
- bardzo istotna jest również klasyfikacja dorzeczy i obszarów nadbrzeżnych oparta na kryterium występowania (lub braku występowania) zagrożenia powodziowego.
EKES popiera założenie, że celem zarządzania zagrożeniem powodziowym jest zmniejszenie prawdopodobieństwa powodzi i złagodzenie ich skutków, w związku z czym należy zaklasyfikować potencjalne działania i środki oraz kryteria odpowiedniego wyboru w każdym przypadku.
Materiały źródłowe:
Pełny tekst (w języku polskim) opinii Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie oceny zagrożenia powodziowego i zarządzania nim, jest dostępny na stronie:
http://eescopinions.esc.eu.int/EESCopinionDocument.aspx?identifier=ces at at313ces737-2006_ac.doc&language=PL
13 czerwca 2006 r. Parlament Europejski przyjął raport z pierwszego czytania dyrektywy na temat oceny zagrożenia powodziowego i zarządzanie nim.
Materiały źródłowe:
Pełny tekst rezolucji i tekst skonsolidowany w języku polskim dostępny jest na stronie:
http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?Type=TA&Reference=P6-TA-2006-0253&language=PL
Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte 13 czerwca 2006 r. w języku polskim dostępne na: http://ec.europa.eu/environment/water/flood_risk/pdf/ep_ta2006_0253_pl.pdf
23 listopada 2006 r., Rada przyjęła wspólne stanowisko w sprawie przyjęcia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie oceny zagrożenia powodziowego i zarządzania nim. Tekst będzie przesłany do Parlamentu do drugiego czytania, zgodnie z przyjętą procedurą współddecyzji. Wspólne stanowisko uwzględnia szereg poprawek Parlamentu do pierwszego czytania, których celem jest poprawa czytelności zapisów proponowanej dyretywy.
06 grudnia 2006 r., Komunikat Komisji Europejskiej do Parlamentu Europejskiego dotyczący wspólnego stanowiska Rady w sprawie przyjęcia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie oceny zagrożenia powodziowego i zarządzania nim:
Komisja przyjęła całkowicie, częściowo lub co do zasady 59 z 76 poprawek
zaproponowanych przez Parlament Europejski w toku pierwszego czytania (przy jednym odrębnym głosowaniu). Trzydzieści pięć ze wspomnianych 59 poprawek zostało przyjętych we wspólnym stanowisku. Komisja przyjęła wszystkie poprawki dotyczące dodatkowych wyjaśnień związków proponowanej dyrektywy z RDW, zagadnień zmian klimatycznych oraz wykorzystania istniejących instrumentów.
W szczególności, Komisja odrzuciła poprawki ograniczające zakres stosowania przepisów dyrektywy do powodzi spowodowanych szczególnymi przyczynami, wprowadzające zbyt szczegółowe wymagania lub mogące spowodować niejasności sytuacji prawnej.
W ramach Europejskiego Powodziowego Programu Działań, kontynuowano prace w dwóch zespołach (sieciach) - prognozowania powodzi (jak komunikować ryzyko opinii publicznej / społeczeństwu) i sporządzani map powodziowych (przewodnik metodyczny obecnych praktyk stosowanych w krjach członkowskich). Dwa kluczowe dokumenty sa obecnie finalizowane, a ich publikacja planowana jest w pierwszej połowie 2007 roku. Z początkiem 2007 roku odbyło się spotkanie na temat zagospodarowania tereniu i zintegrowanego zarządzania wodami, ze szzególnym uwzględnieniem zapobiegania zagrożeniom powodziowym. Komisja planuje przedstawienie Komunikatu na ten temat w roku 2007. Proces wymaga aktywnego zaangażowania ainteresowanych stron; w tym kontekście Komisja rozważa ustanowienie forum dla wszystkich partnerów, aby umożliwić im udziała w dyskusji.
Materiały źródłowe:
Pełny tekst Komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego w języku polskim dostępny jest na stronie:
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/site/pl/com/2006/com2006_0775pl01.pdf
WISE Newsletter dostępny na stronie:
http://ec.europa.eu/environment/water/water-framework/pdf/wfd_newsletter_4.pdf
27 luty 2007, Parlament Europejski
W drugim czytaniu (zgodnie z procedurą współdecyzji), Komitet ds Środowiska (ENVI) Parlamentu Europejskiego przyjął roboczą wersję rekomendacji w sprawie wspólnego stanowiska Rady na temat zarządzania zagrożeniem powodziowym. Uznając potrzebę wzmocnienia proponowanej dyrektywy, parlamentarzyści wprowadzili ponownie szereg poprawek z pierwszego czytania, które zostały odrzucone przez Radę w jej wspólnym stanowisku (z czerwca 2006). Najistotniejsze zmiany zaproponowane do wspólnego stanowiska Rady dotyczą: odpowiedniego uwzględnienia zagadnień zmian klimatu we wstępnej ocenie zagrożenia powodziwego; terminów wdrażania wstępnej oceny zagrożenia powodziowego; jeszcze lepszego skoordynowania zapisów proponowanej dyrektywy z RDW; wzmocnienia praw do kontynuacji obecnie realizowanych prac w krajach członkowskich.
Parlamentarzyści uznali, że więcej uwagi należy poświęcić uzwględnieniu zmian klimatu już we wstępnej ocenie zagrożenia powodziowego oraz, że te wstępne oceny powinny być przygotowane do roku 2010, a nie do 2012 jak proponowała Rada. Zmiana klimatu ma doprowadzić do wzrostu opadów w rejonach północnych i północno-wschodnich, co zwiększy zagrożenie powodziami, zwłaszcza w środkowej części UE. Europejska Agencja Środowiska szacuje, że do roku 2070 ilość wód przenoszonych przez rzeki północnej i północno-wschodniej Europy mogą wzrosnąć nawet o ponad 50%. Opady mają być nie tylko intensywniejsze, ale i częstsze. Parlamentarzyści zagłosowali, aby w ocenach uwzględniać nie tylko obecne, ale i przyszłe zagrożenia oraz kwestie efektywności istniejących działań zapobiegawczych. Ponadto, mapy terenów zalewowych i zagrożeń powodziowych powinny obejmować tereny przybrzeżne, jak również wskazywać zagrożenie zanieczyszczeniem środowiska, np. z przemysłu. Mapy powinny też monitorować/uwzgledniać ochronę dzikich gatunków roslin i zwierząt. Wzmocniono też zasadę solidaryzmu między krajami członkowskimi, m.in. przez uwzględnianie w planach zarządzania zgrożeniem powodziowym działań podejmowanych zarówno w górę jak i w dół rzek. Parlamentarzyści powtórnie wskazali na potrzebę działań dla ochrony terenów podmokłych, oraz że należy unikać nowych budowli i rozwoju infrastruktury na terenach zalewowych/powodziowych. Parlamentarzyści zagłosowali też za tym, aby wszystkie polityki mające znaczenie dla danego obszaru (transport, rolnictwo, przemysł) brały pod uwage zagrożenia powodziowe.
Obecna propozycja będzie przedmiotem głosowania na sesji plenarnej Parlamentu Europejskiego w kwietniu 2007.
Materiały źródłowe:
ENVI-News Newsletter from the European Parliament Environment, Public Health and Food Safety Committee; numer 3, 2007
ENDS Europe DAILY, numer 2272, 28 luty 2007
Parlament Europejski. Informacja prasowa ostępna na stronie: http://www.europarl.europa.eu.
