Projekty towarzyszące
Przesiedlenia
W związku z realizacją inwestycji pojawiła się konieczność wyburzenia zabudowań i przesiedlenia mieszkańców wsi Nieboczowy i Ligota Tworkowska W tym celu opracowany został program przesiedleń (RAP), którego realizacja trwa nadal. RZGW wykupił nieruchomości od mieszkańców. Przesiedlenia następują w części do oddalonej o kilkanaście kilometrów, nowowybudowanej wsi Nieboczowy lub do innych wybranych indywidualnie miejscowości. Wybudowano domy dla części przesiedlonej ludności, infrastrukturę techniczną, a w trakcie budowy jest infrastruktura komunalno-społeczna.
Kompensacja przyrodnicza
W związku z przeprowadzoną na szeroką skalę wycinką drzew na obszarze realizacji budowy zbiornika, jako działania kompensacyjne planowane jest wykonanie nasadzeń drzew i krzewów gatunków rodzimych dla dolin rzecznych, i ilościach pozwalających na odtworzenie zadrzewień i zakrzewień. Planuje się wykonanie nasadzeń 11 000szt. Roślinności niskiej i wysokiej. Nasadzenia wykonane zostaną w sposób wynikający z Projektu Budowlanego, pod nadzorem specjalisty przyrodnika.
Działania realizowane będą w rejonie zapory czołowej, na obszarach zasypanych wyrobisk i koryt rzecznych, na terenie wysiedlonych wsi oraz poza zbiornikiem w rejonie Łapacza i od strony południowej Lasu Tworkowskiego.
Wybudowano staw Plinc o powierzchni około 3ha przy zaporze czołowej, jako rozwiązanie kompensujące zniszczony fragment siedliska przyrodniczego starorzecza i eutroficznych zbiorników wodnych, tj. starorzecza potoku Plinc. Staw kompensacyjny na potoku Plinc, ma brzegi o łagodnym nachyleniu, dno częściowo porośnięte roślinnością wodną, częściowo odkryte. Bujna roślinność nadbrzeżna, umożliwia wykorzystanie tego siedliska przez płazy. Budowę stawu przeprowadzono przed rozpoczęciem prac na terenie starorzecza potoku Plinc, w sierpniu 2013r. Do wybudowanego stawu w okresie od 4 do 25.11.2013r. przeniesiono chronione gatunki roślin (grążel żółty Nuphar lutes, grzebieńczyk wodny Nymphoides peltata, kotewka orzech wodny Trapa natans) oraz osady organiczne i roślinność szuwarową z fragmentu starorzecza potoku Plinc przeznaczonego do zasypania. Przenoszenie roślin odbyło się pod stałym nadzorem przyrodniczym Wykonawcy. Oprócz siedliska roślinnego zostanie również odtworzone siedlisko płazów. Staw ten został odpowiednio ukształtowany, aby charakterem był zbliżony do starorzecza.
Prace archeologiczne
W pasie realizacji inwestycji przeprowadzono wyprzedzające badania wykopaliskowe. W wyniku tych prac odkryto liczne pozostałości osadnictwa pradziejowego, średniowiecznego i nowożytnego. Najciekawszych odkryć dokonano na dwóch największych stanowiskach w Raciborzu i Tworkowie. Na pierwszym, odsłonięto pozostałości wielkiej osady mieszkalno-produkcyjnej z okresu neolitu, zamieszkiwanej przez pierwsze społeczności, stosujące gospodarkę hodowlaną i uprawę zbóż, datowane na ok. 4600-3000 r. przed Chrystusem.Te relikty przeszłości to około 650 obiektów archeologicznych, w tym pozostałości chat oraz liczne jamy gospodarcze i śmietnikowe. Do najcenniejszych znalezisk należą, gliniana figurka antropomorficzna przedstawiająca kobietę, nazwana Śląską Wenus (informacje o jej znalezieniu przedstawiane były w najważniejszych mediach elektronicznych w Polsce, również w telewizji lokalnej oraz prasie), około 240 przęślików oraz grupa 57 kamiennych siekierek i toporków. Poza tym na stanowisku znaleziono ponad 60 000 fragmentów naczyń glinianych, blisko 11 000 zabytków krzemiennych, około 900 innych zabytków kamiennych (fragmentów żaren, rozcieraczy, gładzików, płyt szlifierskich, osełek itp.), 5000 bryłek polepy oraz liczne kości zwierzęce.
Na stanowisku w Tworkowie, na powierzchni blisko 4,5 ha odkryto m. in. zgrupowanie około 3 000 obiektów archeologicznych, w tym pozostałości grobów, palenisk i pieców oraz jam gospodarczych. Liczny był zbiór artefaktów w postaci fragmentów glinianych naczyń (ponad 10 000 fragmentów), przedmiotów krzemiennych i kamiennych, glinianych (przęśliki) i żelaznych (nóż, okucia drewnianych wiader), ozdób (kabłączki skroniowe, szklane paciorki, fragment brązowej zapinki oraz częściowo zachowaną szpilę brązową). Pozostałości te można wiązać przede wszystkim z osadą ludności kultury łużyckiej oraz osadą i cmentarzem społeczności z okresu wczesnego średniowiecza.
