Racibórz

Written by Paweł Pistelok

Category: Racibórz

Published: 23 April 2010

Hits: 39000

INFORMACJA NA TEMAT AKTUALNEGO STANU PRZYGOTOWAŃ DO BUDOWY ZBIORNIKA PRZECIWPOWODZIOWEGO ( POLDERU ) RACIBÓRZ DOLNY.

Po katastrofalnej powodzi w lipcu 1997r podjęte zostały w resorcie środowiska prace nad opracowaniem Generalnej Strategii Ochrony Przed Powodzią w dorzeczu górnej i środkowej Odry, a następnie sformułowano 16 letni program działań pod nazwą „Program dla Odry 2006 ” przyjęty przez rząd RP w dniu 30 maja 2000r.
Główny nacisk w „Programie dla Odry 2006 ” położony jest nie tylko na ochronę przeciwpowodziową, ale także na poprawę żeglugowego wykorzystania odrzańskiej drogi wodnej, ochronę jakości wód, zwiększenia stopnia energetycznego wykorzystania wód Odry, wsparcia programu zalesiania, ochronę przyrody w obszarach zalewowych Odry i włączenie planowania przestrzennego do problematyki ochrony przeciwpowodziowej doliny.
„Program dla Odry 2006” został przyjęty przez Sejm RP Ustawą z dnia 6 lipca 2001 roku o ustanowieniu programu wieloletniego „Program dla Odry 2006”. Program, którego koszt wynosi około 9mld. zł ma być realizowany od 2002 do 2016 roku. Duża część tego programu jest już w trakcie realizacji. System powodziowego ostrzegania i prognozowania jest tworzony w ramach Projektu Usuwania Skutków Powodzi finansowanego przez Bank Światowy. Prace w zakresie ochrony przeciwpowodziowej zostały już zrealizowane w wielu miastach na obszarze dorzecza.
W ramach w/w Projektu Usuwania Skutków Powodzi ( PUSP) podjęto m. innymi prace studialne obejmujące dwa główne elementy „Programu dla Odry 2006”, budowę suchego zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz oraz modernizację Wrocławskiego Węzła Wodnego. Studium wykonalności projektu obejmujące oba elementy zostało zakończone w marcu 2005 roku. To studium wykonalności stworzyło podstawę dla analizy i oceny projektu przez Rząd Polski oraz potencjalne instytucje finansujące, takie jak Bank Światowy. Bank Rozwoju Rady Europy (BRRE), Komisja Europejska (Fundusz Spójności).
Od 2003 roku prowadzone są w Regionalnym Zarządzie Gospodarki Wodnej w Gliwicach prace przygotowawcze, które mają doprowadzić do rozpoczęcia budowy polderu Racibórz Dolny. W tym celu obecnie realizowane są następujące zadania:

• przejmowanie terenu pod budowle polderu
• zmiana miejsca zamieszkania mieszkańców wsi Nieboczowy i Ligota Tworkowska
• przygotowanie projektu budowlanego i materiałów przetargowych
• uzyskanie wymaganych decyzji administracyjnych i uzgodnień
• przygotowanie porozumień i aplikacji do uzyskania środków finansowych na realizację przedsięwzięcia

1. Przejęcie terenu pod budowę zbiornika

W celu uzyskania prawa do dysponowania gruntem na cele budowlane, od 2003r. prowadzony jest wykup nieruchomości pod budowle polderu. Rozmowy indywidualne wskazały, że istnieje potrzeba zaoferowania określonej ilości gruntów zamiennych, dla rolników, którzy oddadzą swoje grunty na rzecz budowy zbiornika. W wyniku tego podjęto rozmowy z Agencją Nieruchomości Rolnych w Opolu, celem pozyskania niezbędnej powierzchni gruntów zamiennych z zasobu ANR. Grunty takie zostały zagwarantowane przez ANR w Opolu i znajdują się w miejscowości Tworków. Łączna powierzchnia gruntów zadeklarowanych dotychczas przez ANR na ten cel wynosi 68 ha. Podejmowane są również inne inicjatywy mające zapewnić dostępność gruntów zamiennych dla rolników ( wykupy indywidualne, współpraca z Urzędem Miasta w Raciborzu).
W 2006 roku Inwestor uzyskał z ANR w Opolu 430,1ha gruntów niezbędnych do realizacji zbiornika. Jednocześnie prowadzone są wykupy, od indywidualnych gospodarzy, nieruchomości pod projektowanymi budowlami. Prace te zostały rozpoczęte na obszarze wszystkich budowli zbiornika. Do końca 2006 roku wykupiono od właścicieli prywatnych 278,8 ha gruntów rolnych na cele budowy obwałowań polderu. Część osób przyjmując zaoferowane warunki, sprzedaje swoje grunty lub rozpoczęła uregulowanie ich stanu prawnego. Część domaga się gruntów zamiennych bądź niewspółmiernie wysokich odszkodowań. Wobec takich osób wszczęto, zgodnie z ustawą o gospodarce nieruchomościami, procedurę wywłaszczeniową, w celu określenia sposobu oraz wielkości odszkodowania w trybie postępowania administracyjnego.
Dotychczas złożono 51 wnioski wywłaszczeniowe w Starostwie Raciborskim obejmujące 173,33 ha gruntów rolnych oraz 4 wnioski w Starostwie Wodzisławskim obejmujące łącznie 6,3 ha gruntów rolnych.
Starosta Raciborski w okresie do 30.IX.2007r wydał 9 decyzji wywłaszczeniowych obejmujących 32,81 ha gruntów rolnych ( 19% areału objętego wnioskiem)
Starosta Wodzisławski wszczął postępowanie wywłaszczeniowe, lecz dotychczas nie wydał decyzji.
Łącznie w ramach wykupów oraz przejęcia terenów z ANR pozyskano 75.% gruntów niezbędnych pod budowę obiektów polderu.

2. Zmiana miejsca zamieszkania mieszkańców wsi Nieboczowy i Ligota Tworkowska

W obydwu wsiach przewidzianych do przeniesienia mieszkało w 2003r łącznie 240 rodzin, tworzących 161 gospodarstw domowych. Łączna liczba mieszkańców wynosiła 704 osoby.
Wykup gospodarstw prowadzony jest przez RZGW Gliwice od roku 2003.
Do końca 2006 roku na rzecz Skarbu Państwa zostało wykupionych 70 gospodarstw domowych tj. 45% ogółu gospodarstw za łączna kwotę 25 516tys. zł.
W ramach prac przygotowawczych RZGW Gliwice prowadzi sukcesywnie roboty rozbiórkowe nieruchomości wykupionych i przejętych od byłych właścicieli. Do chwili obecnej zostało rozebranych 19 nieruchomości mieszkalnych w Ligocie Tworkowskiej, oraz 6 w Nieboczowach. Pozostałe nieruchomości są czasowo użytkowane przez dotychczasowych właścicieli, na warunkach określonych w umowie kupna – sprzedaży.
W ramach przeniesienia wsi Nieboczowy i Ligota Tworkowska, inwestor budowy zbiornika zakłada możliwość budowy osiedla dla mieszkańców zainteresowanych tą formą odszkodowania (rekompensaty).
W II kwartale 2004 r. na zlecenie RZGW Gliwice zostało opracowane „Studium budownictwa zastępczego dla mieszkańców wsi Nieboczowy i Ligota Tworkowska”.
Ponieważ Gmina Lubomia jest w trakcie sporządzania Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego, tereny przewidziane pod budownictwo zastępcze, dla ludności przesiedlanej zostały uwzględnione w projekcie Planu Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Lubomia

3. Stan przygotowań dokumentacji projektowej.

W październiku 2004 r. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej rozstrzygnął nieograniczony przetarg międzynarodowy na opracowanie pakietu pn.: „Dokumentacja Projektowa dla przedsięwzięcia Zbiornik przeciwpowodziowy Racibórz Dolny na rzece Odrze”.
W wyniku postępowania przetargowego wybrana została oferta firmy „Hydroprojekt” sp. z o. o. Warszawa.
W ramach zawartej umowy „Hydroprojekt” W-wa opracował kompletny pakiet dokumentacji technicznej niezbędnej do uzyskania wszelkich, wymaganych przepisami pozwoleń i decyzji, włącznie z „pozwoleniem na budowę” oraz dokumentację niezbędną do przeprowadzenia przetargów na realizację inwestycji
Zgodnie z założeniami inwestora budowa może rozpocząć się w II półroczu 2009 roku, a termin jej zakończenia to rok 2015. Dla sprawniejszej organizacji RZGW Gliwice planuje podział przedsięwzięcia na trzy, równolegle realizowane zadania inwestycyjne.

Zadanie 1 - zapora czołowa długości 4.0 km wraz z budowlą przelewową i zapleczem techniczno-eksploatacyjnym zbiornika
Zadanie 2 - zapora lewobrzeżna długości 9.58km wraz z korytem obiegowym Psiny i odwodnieniem terenów przyległych
Zadanie 3 - zapora prawobrzeżna długości 8.86 km wraz z budową systemu odwodnień terenów przyległych

Wykonawcy robót zostaną wyłonieni w wyniku nieograniczonego przetargu międzynarodowego opartego na „Warunkach Kontraktu na budowę FIDIC”.
Posiadanie pozwolenia na budowę i wystarczających środków pozwoli rozpocząć procedurę przetargową na wyłonienie najpierw Inżyniera Kontraktu, a następnie Wykonawcy. Procedury te możliwe będą do zrealizowania w 2008 i 2009 roku.
Równolegle z prowadzeniem prac przygotowawczych i budowlanych, będą kontynuowane wykupy gospodarstw wsi Ligota Tworkowska i Nieboczowy oraz realizacja budownictwa zastępczego dla przenoszonej ludności

4. Otrzymanie wymaganych decyzji administracyjnych i uzgodnień

Wspólnie z jednostką projektową prowadzone są procedury mające na celu uzyskanie wymaganych przez polskie przepisy, decyzji i uzgodnień. Dotychczas uzyskano następujące decyzje:

Po otrzymaniu wszystkich prawomocnych decyzji oraz uzyskaniu prawa do dysponowania gruntami na cele budowy obiektów polderu możliwe będzie ubieganie się o pozwolenia na budowę w 2008r.

5. Przygotowanie podstaw do uzyskania środków finansowych

Równolegle do przedstawionych prac przygotowawczych podejmowane są działania mające na celu zapewnienie odpowiedniego montażu finansowego inwestycji.
Już w 2003 roku w końcowej fazie realizacji i współfinansowanego przez Bank Światowy Programu Usuwania Skutków Powodzi, Bank wyszedł z propozycją wdrożenia nowego projektu inwestycyjnego pod nazwą Projekt Ochrony Przeciwpowodziowej Doliny Odry ( POPDO ).

W ramach POPDO zaproponowano wdrożenie dwóch zasadniczych komponentów infrastruktury przeciwpowodziowej stanowiących część „Programu dla Odry 2006” tj. budowa suchego zbiornika p.powodziowego Racibórz oraz modernizację i przebudowę Wrocławskiego Węzła Wodnego o łącznym koszcie 505 mln. Euro.
Rząd RP wyraził żywe zainteresowanie finansowaniem tego projektu przez Bank, podczas wizji przygotowawczych projektu w latach 2004 – 2006.
Zaangażowanie Banku Światowego jest szczególnie istotne dla koordynacji całości montażu finansowego projektu, obejmującego także kredyty Banku Rozwoju Rady Europy ( CEB ) oraz Fundusz Spójności UE, a także w niewielkim procencie środki budżetu państwa.
Wobec słabej zdolności instytucjonalnej beneficjentów polskich, do opracowania i wdrożenia dużych programów inwestycji przeciwpowodziowych o wysokim priorytecie, Bank Światowy ma odegrać kluczową rolę w udzieleniu wsparcia dla:

W dniu 11 maja b.r. nastąpiło podpisanie umów kredytowych z Bankiem Światowym oraz B.R.R.E (CEB ) na łączna kwotę 345 mln. Euro. Trwają procedury przygotowujące materiały do uzyskania grantu finansowego z Funduszu Spójności UE w wysokości 130 mln.Euro na lata 2007 – 2014.

W odniesieniu do komponentu A zbiornik przeciwpowodziowy Racibórz, szacunkowe koszty i plan finansowania przedstawiają się jak niżej.

a)* Bank Rozwoju Rady Europy

6. Wydłużenie odrzańskiej drogi wodnej w kierunku południowym.

Problematyka budowy południowego odcinka odrzańskiej drogi wodnej od Kożla do Ostrawy jest przedmiotem prac dwustronnej międzyministerialnej Komisji Polsko-Czeskiej. W dalszej perspektywie, odcinek Kożle – Ostrawa miałby stanowić fragment międzynarodowej drogi wodnej Odra – Dunaj. W wyniku prac technicznej grupy roboczej wspomnianej Komisji uzgodniono parametry projektowanej drogi wodnej kl. Vb oraz przebieg trasy żeglugowej od Kożla do portu w Bohuminie ( Czechy) także w obrębie projektowanego zbiornika. Zbiornik został tak zaprojektowany, że ewentualne użeglownienie Odry od Kożla do Bogumina możliwe będzie w każdym dowolnym okresie budowy i eksploatacji zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny, nie wywołując dodatkowych kosztów w obszarze lokalizacji zbiornika.

„Zbiornik przeciwpowodziowy Racibórz Dolny
na rzece Odrze w woj. śląskim”

Zestawienie poniesionych kosztów w latach 2003 – 2006

Ponadto w latach 1997 – 2002 wydatkowano ze środków dokumentacji przyszłościowej i dodatkowych środków powodziowych
- 2.259.685,47 zł na opracowania studialne, ekspertyzy, dokumentację geologiczną i wiercenia oraz dokumentację geodezyjna i pomiary.
Łącznie nakłady poniesione dotychczas na prace przygotowawcze i przejęcie terenu wyniosły 44.892.251 zł, z czego:
- 69% przeznaczono na wykup terenu i nieruchomości budowlanych
- 30% przeznaczono na studia, prace geodezyjne, geologiczne i projekt budowlany
- 1% przeznaczono na rozbiórki i prace pozostałe

Zbiornik przeciwpowodziowy Racibórz Dolny
Szczegółowe zestawienie poniesionych kosztów w latach 2003 – 2006
Środki z rezerwy budżetu centralnego
Dotacja z NFOŚ i GW