Kalendarium historii koncepcji budowy zbiornika Racibórz

1.

Lata 1880 – 1906.

Pierwsze koncepcje budowy dużego zbiornika przeciwpowodziowego w górnym biegu rz. Odry.

2.

Po 1945 r.

Powstaje kilka dalszych koncepcji zbiornika Racibórz o piętrzeniach sięgających granicznego odcinka Odry i ujściowego odcinka Olzy.

3.

1959 r.

Rozpoczęcie polsko-czechosłowackich rozmów i uzgodnień w sprawie budowy zbiornika Racibórz w ramach rokowań Pełnomocników Rządu ds. gospodarki wodnej na wodach granicznych.

4.

1961 r.

Rząd Czechosłowackiej Republiki Federacyjnej podejmuje uchwałę Nr 403/61, wyrażającą wstępną zgodę na budowę zapory na rzece Odrze koło Raciborza przy założeniu, że piętrzenie użytkowe nie przekroczy rzędnej 194,50 m, zaś najwyższe piętrzenie rzędnej 195,50m n.p.Adriatyku (protokół z III rokowań Pełnomocników).

5.

Lata 1976-1980.

Prace koncepcyjne budowy wielozadaniowego zbiornika (Zbiornik Racibórz Górny i Zbiornik Racibórz Dolny) z sukcesywną eksploatacją kruszyw, zalegających w czaszy planowanego zbiornika. Budowa dwuczęściowego zbiornika miała być przystosowana do żeglugi śródlądowej i budowy Kanału Odra-Dunaj.

6.

1980 r.

Z inicjatywy Urzędu Wojewódzkiego powstaje koncepcja techniczna eksploatacji kruszyw i budowy dwuczęściowego zbiornika Racibórz. Koncepcja zostaje doszczegółowiona przez zespół specjalistów wrocławskiego „Hydroprojektu” i krakowskiego „Biprokruszu”.

7.

25.06.1984 r.

Postanowienie nr 35/84 Prezydium Rządu, obligujące Resort Gospodarki Wodnej, Resort Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych oraz Górnictwa i Energetyki, powiązania budowy zbiornika Racibórz z prowadzoną eksploatacją kruszywa, w czaszy projektowanego zbiornika.

8.

25.01.1985 r.

Zawarcie ramowego porozumienia pomiędzy Ministrem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Ministrem Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych w sprawie skojarzenia eksploatacji kruszyw naturalnych z budową zbiorników wodnych w dolinach rzek, w których imiennie wymieniono zbiornik Racibórz.

9.

06.06.1986 r.

Wydanie przez Zespół Specjalistów ds. Oceny Projektów Inwestycji przy Ministerstwie Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych pozytywnej opinii dla koncepcji programowej zbiornika Racibórz, która przewiduje realizację zbiornika w dwóch etapach. Etap I- Polder Buków, etap II- zbiornik retencyjny.

10.

15.01.1987 r.

Decyzja Wojewody Katowickiego o ustaleniu lokalizacji inwestycji polderu przeciwpowodziowego Buków na rzece Odrze.

11.

1987 r.

Opracowanie przez Biuro Planowania Przestrzennego w Katowicach „Studium przedprojektowe zagospodarowania przestrzennego obszaru projektowanego zbiornika Racibórz” jako podstawy do urbanistycznej koordynacji działalności podmiotów gospodarczych na tym obszarze.

12.

27.09.1988 r.

Postanowienie nr 296/88 Dyrektora Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach określające warunki w zakresie ochrony środowiska dla planu realizacyjnego budowy polderu Buków. Uzupełnione później dodatkowym postanowieniem nr 128/89 z dnia 20.04.1989 r.

13.

29.11.1988 r.

Opracowanie przez Hydroprojekt Wrocław założeń techniczno-ekonomiczne polderu Buków na Odrze w skojarzeniu z eksploatacją kruszywa w 15-letnim cyklu inwestycyjnym.

14.

07.07.1989 r.

Decyzja nr PWZW-221/IV/4/89 Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych zatwierdzająca założenia techniczno-ekonomiczne polderu Buków.

15.

29.05.1989 r.

Decyzja Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach zatwierdzająca plan realizacji polderu Buków jako pierwszego etapu budowy zbiornika wodnego Racibórz.

16.

15.09.1989 r.

Decyzja Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach wydająca pozwolenie wodno-prawne na wykonanie polderu Buków.

17.

III kw. 1989 r.

Uzyskanie pozwoleń na budowę dla poszczególnych obiektów wchodzących w skład inwestycji polderu Buków.

18.

III kw. 1989 r.- III kw. 2002 r.

Rozpoczęcie robót inwestycyjnych na polderze Buków.

19.

09. 07. 1997 r.

Wystąpienie największej z notowanych powodzi w dolinie rz. Odry. Zalany został obszar o wielkości 650 km2 w trzech województwach: śląskim, opolskim i dolnośląskim. Uszkodzonych zostało 37 000 budynków, 866 mostów i ponad 2 000 km dróg. Szacowane straty powstałe na tym obszarze wyniosły 8,5 mld zł. Powódź spowodowała śmierć 54 osób (ok. 110 000 ludzi ewakuowano), zalanych zostało ok. 700 000 domów.

20.

Po powodzi 1997 r.

Opracowanie w ramach Międzynarodowej Komisji ds. Odry w której skład wchodziła Polska, Niemcy, Czechy oraz UE, programu działań dla zapobiegania powodziom w dolinie rz. Odry.

21.

25.08.1997 r.

Wystąpienie RZGW Gliwice do Ministra Środowiska o środki w wysokości 20 mln. zł na wykup nieruchomości zalanych podczas powodzi i wydanie decyzji na budowę zbiornika Racibórz.
Po powodzi 1997 r. zostaje przeprowadzona ankietyzacja wśród mieszkańców wsi Nieboczowy i Ligota Tworkowska zalanych podczas powodzi. Na 178 gospodarstw, pełnego wywiadu udzieliło 168 gospodarstw z czego 91,9% ankietowanych mieszkańców obu wsi wyraziło formalną akceptację przesiedleń poza planowany zbiornik Racibórz.

22.

24.09.1997 r.

Odmowa Ministra Finansów przyznania środków na wykup nieruchomości oraz realizację budowy zbiornika. Uzasadnienie odmowy to brak środków w rezerwie celowej budżetu Państwa na 1997 r., oraz wymogi Decyzji Rady Ministrów o włączeniu inwestycji do spisu zadań.

23.

09.1998 r.

Opracowanie przez Hydroprojekt Wrocław „Generalnej Strategii ochrony przed powodzią dorzecza Górnej i Środkowej Odry po wielkiej powodzi lipcowej 1997 r.”
Zasadniczym postulatem, wypływającym z opracowanej Strategii to konieczność budowy przeciwpowodziowego zbiornika Racibórz na Odrze i Kamieniec Ząbkowicki na Nysie Kłodzkiej oraz przeprowadzenie zmian w gospodarce wodnej istniejących zbiorników wielofunkcyjnych Nysa i Otmuchów na Nysie.

24.

Grudzień 1998 r.

Opracowanie przez Hydroprojekt Warszawa, Koncepcji programowo-przestrzennej budowy zbiornika Racibórz Dolny na rzece Odrze w woj. śląskim.

25.

09.11.1999 r.

Decyzja Ministra Środowiska Nr Zwie-211-XiX-11/99, zatwierdzająca Koncepcję programowo-przestrzenną budowy zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny na rzece Odrze w woj. śląskim.

26.

2000 r.

Powstanie Komitetu na rzecz Obrony Nieboczów i Ligoty Tworkowskiej.
W marcu 2002 r. Stowarzyszenie zostaje zarejestrowane jako Stowarzyszenie Zwykłe na Rzecz Obrony Wsi Nieboczowy przed Wysiedleniem.
Przeprowadzona ponownie ankieta w 2002 r. po powstaniu Stowarzyszenia, wykazała 42,2% mieszkańców wyrażających zgodę na przesiedlenie.

27.

06.07.2001 r.

Ustanowienie wieloletniego programu rządowego – „Program dla Odry 2006”, którego głównym elementem jest budowa zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny (Ustawa z dnia 06.07.2001 r. Dz. U. Nr. 98/2001).

28.

09.2002 r.

Przekazanie w użytkowanie Polderu Buków.
Polder zrealizowany został ze środków EBI, NFOŚ oraz Budżetu kosztem 172 mln zł. Ma pojemność ok. 50 mln m3, pow. 830 ha., zapewnia redukcję najwyższych fal powodziowych o 10-14%.
Rozwiązanie techniczne polderu nie koliduje z rozwiązaniami technicznymi przyszłego zbiornika Racibórz Dolny.

29.

01.07.2002 r.

Decyzja Ministra Środowiska DG/Kogi/AS/489-1034, akceptująca dokumentację geologiczno-inżynierską złoża kruszyw naturalnych Racibórz-Zbiornik Dolny z oceną jakości glin nadkładu wykonana przez Przedsiębiorstwo Geologiczne S.A. w Krakowie.

30.

08.2003 r.

Opracowanie „Studium Wykonalności dla zbiornika Racibórz Dolny na rzece Odrze”, przez Konsorcjum „Jacobs GIBB/GIBB Polska/Hydroprojekt Warszawa”.
W Studium Wykonalności rozpatrywano trzy warianty rozwiązań zbiornika: I wariant- bez zbiornika, II wariant- podstawowy wg. Koncepcji Hydroprojektu Warszawa i III wariant-zaproponowany przez grupę mieszkańców zrzeszonych w Stowarzyszeniu na rzecz obrony przed Wysiedleniem Wsi Nieboczowy.
Studium stworzyło podstawy do analizy i oceny projektu przez Rząd Polski oraz potencjalne instytucje finansujące.

31.

23.10.2003 r.

Wystąpienie RZGW Gliwice do Wójta Gminy Lubomia z wnioskiem o ustalenie lokalizacji inwestycji celu publicznego-budowy zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny.
Odmowa wydania przez Wójta decyzji pismami z dnia 27.04.2004 r. i 11.05.2004 r. Nr PB-7332/P/5/03/04, z uwagi na złożenie wniosku według koncepcji podstawowej w której konieczne jest przesiedlenie wsi Nieboczowy i Ligota Tworkowska, nieakceptowanej przez mieszkańców wsi i gminę Lubomia.

32.

2003 r.

W 2003 r. na przygotowanie zbiornika Racibórz Dolny wydatkowano kwotę 3.500.000,00 zł .W ramach tych środków wykupiono: 10 budynków, Przetwórnie Drobiu oraz 5,1050 ha gruntów.

33.

05.01.2004 r.

Wskazanie przez Komitet Sterujący przy Ministrze Środowiska projektu zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny do finansowania z Funduszu Spójności.

34.

05.07.2004 r.

Złożenie pierwszego wniosku o dofinansowanie na kwotę 152 mln euro z Funduszu Spójności budowy zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny. Wniosek opracowany został w oparciu o Studium Wykonalności i obejmował dofinansowanie całego projektu.

35.

05.07.2004 r.

Decyzja Wojewody Śląskiego znak RR-AB.II/ID/7111/93/04 o ustaleniu lokalizacji zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz na rzece Odrze, woj. śląskie. z klauzulą natychmiastowej wykonalności.

36.

21.09.2004 r.

Decyzja Ministra Infrastruktury BP 5 k 025-120/04/2173, utrzymująca w mocy decyzję Wojewody Śląskiego o ustaleniu lokalizacji zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz na rzece Odrze, woj. śląskie.
Złożona do NSA skarga kasacyjna na rozprawie w dniu 27.04.2007 r., została odrzucona i utrzymano w mocy decyzję lokalizacyjną Wojewody Śląskiego z dnia 05.07.2004 r.

37.

2004 r.

W 2004 r. na przygotowanie zbiornika Racibórz wydatkowano kwotę 7.000.000,00. W ramach tych środków wykupiono: 23 budynki oraz 44,6253 ha gruntów.

38.

24.10.2005 r.

Decyzja Wojewody Śląskiego znak ŚR-I-6811/52/05 o udzieleniu pozwolenia wodno-prawnego na wykonanie zbiornika przeciwpowodziowy Racibórz Dolny (polder) na rzece Odrze w woj. śląskim.

39.

31.08.2005 r.

Opracowanie przez konsorcjum JacobsGIBB Ltd. oraz JacobsGIBB Polska, Raportu „Planu Działań: Zmiana Miejsca Zamieszkania” (RAP) dla zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz na rzece Odrze.

40.

31.08.2005 r.

Opracowanie Studium Ogólne Oddziaływania Na Środowisko, Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej Doliny Odry przez Reitse K.Koopmans, Marek Krukowski i Włodzimierz Czamara.

41.

31.08.2005 r.

Decyzja Wojewody Śląskiego ŚR-VII.3-6810/7410/15/05, o ustaleniu warunków prowadzenia robót dla przedsięwzięcia budowa zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny na rzece Odrze.
Minister Środowiska Decyzją DLOPiK-op/n/4140-13/9161/06/mz z dnia 28.06.2006 r. na skargę pozarządowych organizacji ekologicznych, uchylił zaskarżoną decyzję i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji. Z uwagi na zmianę Ustawy Ochrony Środowiska, RZGW Gliwice wycofał wniosek o wydanie przedmiotowej decyzji. Po uzyskaniu decyzji środowiskowej, RZGW Gliwice wystąpi z nowym wnioskiem o wydanie przedmiotowej decyzji.

42.

27.09.2005 r.

Decyzja Wojewody Śląskiego znak ŚR-VII.7/6632/Natura2000/61/2/05, zezwalająca na realizację przedsięwzięcia pn. „Zbiornik przeciwpowodziowy Racibórz Dolny na rzece Odrze w km 46+300”, cofnięta decyzją Ministra Środowiska z uwagi na odwołanie organizacji pozarządowych. Według obecnie obowiązującego Prawa ochrony środowiska nie jest wymagana.

43.

07.10.2005 r.

Złożenie drugiego wniosku o dofinansowanie na kwotę 130 mln euro do NFOŚiGW w Warszawie, obejmującego pierwszy etap budowy zbiornika do rzędnej zapory 194,50 m npm (docelowo 197,50 m npm), Wniosek został zarejestrowany w Komisji Europejskiej w dniu 24.11.2005 r. i nadano mu numer 2005/Ph/16/C/PE/020.
Z uwagi na nowe wymagania prawne, wymagane jest złożenie nowego wniosku uwzględniającego inżynierię finansową projektu wynikającą z umowy kredytowej zawartej z Bankiem Światowym w 2007 r.

44.

30.11.2005 r.

Projekt budowlany opracowany przez Hydroprojekt Sp. z o. o. Warszawa dla przedsięwzięcia „Zbiornik przeciwpowodziowy Racibórz Dolny (polder) na rzece Odrze”.

45.

2005 r.

Przekazanie przez Agencje Nieruchomości Rolnych, Oddział Terenowy w Opolu w trwały zarząd nieruchomości pod obiekty zbiornika Racibórz w ilości 236,2484 ha.

46.

2005 r.

W 2005 r. na przygotowanie zbiornika Racibórz Dolny wydatkowano kwotę 25.473.100,00 zł. W ramach tych środków wykupiono: 26 budynków, Ośrodek dla bezdomnych, 160,7563 ha gruntów oraz wykonano Projekt Budowlany dla przedsięwzięcia „Zbiornik przeciwpowodziowy Racibórz Dolny (polder) na rzece Odrze”.

47.

23.10.2006 r.

Postanowienie Wojewody Śląskiego SR-III-6613/RA/191/5/06 o zakresie raportu o oddziaływaniu na środowisko przedsięwzięciu polegającego na „Budowie zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz” dla uzyskania decyzji środowiskowej.

48.

2006 r.

W 2006 r. na przygotowanie zbiornika Racibórz Dolny wydatkowano kwotę 6.659.728,17 zł i w ramach tych środków wykupiono: 11 budynki oraz 68,2710 ha gruntów.

49.

11.05.2007 r.

Podpisanie przez Rząd Polski umów kredytowych z Bankiem Światowym oraz Bankiem Rozwoju Rady Europy (CEB) na częściowe sfinansowanie „Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej Doliny Odry” w tym na realizację zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny na kwotę 109 mln euro.

50.

2007 r.

Przekazanie przez Agencje Nieruchomości Rolnych, Oddział Terenowy w Opolu w trwały zarząd, nieruchomości pod obiekty zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny w ilości 190,73 ha.

51.

2007 r.

W 2007 r. na przygotowanie zbiornika Racibórz Dolny wydatkowano kwotę 600.000 zł i w ramach tych środków wykupiono: 1 budynek wraz z gruntem o pow. 0,2043 ha gruntów.
W ramach 3 decyzji wywłaszczeniowych przejęto grunt o pow. 1.3108 ha za kwotę 3.883.766 zł.

52.

10.04.2008 r.

Decyzją BBFph-033-28(1)/2008 projekt uzyskał środki na realizację w 2008 r. Komponentu A2 Koszty przesiedlenia „Budowy suchego Zbiornika w Raciborzu”

53.

2008 r.

Zarządzeniem Dyrektora Nr 8/2007 z dnia 28.06.2007 r. zostało powołane Biuro Wdrażania Projektu – Zbiornik Racibórz Dolny w Raciborzu (BWP)”, jako jednostka organizacyjna RZGW w Gliwicach.
Zarządzeniem Dyrektora Nr 6/2008 z dnia 20.06.2008 r. zostaje wprowadzony Regulamin Organizacyjny Biura Wdrażania Projektu – Zbiornika Racibórz”.